Anatomie en fysiologie van de rug en nek
De rug en nek zijn onderdeel van de wervelkolom. De wervelkolom heeft drie functies: het dragen van de romp waardoor wij als mens rechtop kunnen staan, het bewegen van de rug en het beschermen van vitale weefsels waaronder bloedvaten en zenuwen.
De wervelkolom bestaat én beweegt vanuit de volgende botdelen: zeven nekwervels, twaalf borstwervels, vijf lendenwervels en het heiligbeen met het staartbeen. Een wervel bestaat aan de voorzijde uit een wervellichaam (corpus vertebrae) en aan de achterzijde uit de wervelboog (arcus vertebrae). Aan de wervelboog zit aan de achterzijde het doornuitsteeksel (processus spinosus) en links én rechts een dwarsuitsteeksel (processus transversi). De vorm van de wervels verschillen, afhankelijk van de locatie binnen de wervelkolom. Aan elke wervel zit een aantal spieren en gewrichtsbanden vast, welke voor stabiliteit en beweging zorgen.
Figuur 1: Wervel
(A) Zij-aanzicht borstwervel: een wervel bestaat aan de voorzijde uit een wervellichaam (corpus vertebrae) en aan de achterzijde uit de wervelboog (arcus vertebrae), het doornuitsteeksel (processus spinosus) en twee dwarsuitsteeksels (processus transversi).
(B) Boven-aanzicht lage rug wervel: een wervel bestaat aan de voorzijde uit een wervellichaam (corpus vertebrae) en aan de achterzijde uit de wervelboog (arcus vertebrae), het doornuitsteeksel (processus spinosus) en twee dwarsuitsteeksels (processus transversi).
Twee opeenvolgende wervels vormen samen een gewricht. In dit gewricht ligt een tussenwervelschijf (discus intervertebralis), welke bestaat uit twee delen. De kern van de tussenwervelschijf bestaat uit zacht elastisch kraakbeen (nucleus pulposis) en daaromheen ligt een ring van harder vezelig kraakbeen (anulus fibrosis). De wervels zijn aan de achterzijde onderling verbonden met facetgewrichten door gewrichtsuitsteeksels (processus articularis). Deze facetgewrichten liggen dakpansgewijs over elkaar heen.
Figuur 2: Wervelkolom
(A) Zij-aanzicht wervelkolom: Twee opeenvolgende wervels vormen samen een gewricht. Tussen twee wervellichamen ligt een tussenwervelschijf (discus intervertebralis). De wervels zijn aan de achterzijde onderling verbonden met facetgewrichten, welke gevormd worden door een bovenste en onderste gewrichtsuitsteeksel (processus articularis) van iedere opvolgende wervel.
(B) Boven-aanzicht tussenwervelschijf: Een tussenwervelschijf bestaat uit twee delen. De kern van de tussenwervelschijf bestaat uit zacht elastisch kraakbeen (nucleus pulposis) en daaromheen ligt een ring van harder vezelig kraakbeen (anulus fibrosis).
Het wervelkanaal (canalis vertebralis) is de ruimte tussen het wervellichaam aan de voorzijde en de wervelboog aan de achterzijde. Het ruggenmerg loopt door het wervelkanaal tot de eerste lendewervel. Hierna vertakt het ruggenmerg in individuele zenuwen (cauda equina). Op elk wervelniveau treden links en rechts vanuit het ruggenmerg één zenuw uit. Deze zenuwen lopen door de zijwaarste openingen tussen twee wervels (foramen intervertebrale).
Over Rug en nekklachten
Lage rugklachten komen in Nederland erg veel voor. Bij mensen van 25 jaar en ouder zijn lage rugklachten de meest voorkomende oorzaak voor klachten aan het bewegingsapparaat. Acht op de tien mensen in de algemene bevolking hebben ooit of hebben nu rugpijn of rugklachten. De prevalentie van lage rugklachten wordt geschat op 67%. Bij 21% van de mensen met klachten blijven deze lage rugklachten langer dan 3 maanden bestaan en worden chronisch.
Rug en nekklachten zijn de meest voorkomende oorzaak waarvoor medische zorg gezocht wordt. Rug en nekklachten worden opgedeeld in twee groepen: specifieke klachten en a-specifieke klachten.
Rugklachten met speficieke oorzaak
Klachten en pijn aan de rug en nek, zoals nekpijn, lage rugklachten en rugpijn, verminderde beweeglijkheid, krachtsverlies in de arm of het been kunnen worden veroorzaakt door aandoeningen in de rug en nek.
Diagnoses
Er kunnen meerdere oorzaken zijn voor rug en nekklachten, laat u diagnosticeren door onze zorgprofessionals van de MAJA/CLINIC Orthopedie & Fysiotherapie.
Rug en nekklachten kunnen worden opgedeeld in twee groepen: specifieke klachten met aantoonbare oorzaak en a-specifieke klachten zonder aantoonbare oorzaak.
Specifieke rugklachten
Rug en nekklachten zijn de meest voorkomende oorzaak waarvoor medische zorg gezocht wordt. Rug en nekklachten worden opgedeeld in twee groepen: specifieke klachten en a-specifieke klachten.
Onder speficieke klachten vallen het lumbosacraal radiculair syndroom, hernia, standsafwijkingen van de rug - waaronder scoliose, osteoporotische wervel fractuur, spondylolisthesis, slijtage of veroudering gewrichten van de wervelkolom en reumatische aandoening waarbij de rug vergroeit.
LUMBOSACRAAL RADICULAIR SYNDROOM
Het lumbosacraal radiculair syndroom (LRS) is een overkoepelende diagnose voor verschillende aandoeningen. Bij deze aandoeningen is sprake van prikkeling van het ruggenmerg of een daarvan uittredende lumbosacrale zenuwwortel (radix). Prikkeling van het ruggenmerg of uittredenede zenuw geeft radiculaire pijn. Radiculaire pijn is scherpe zenuwpijn en kan gepaard gaan met neurologische uitval in het innervatiegebied van de aangedane zenuw. LRS geeft vaak lage rugpijn, echter staat uitstraling richting het been op de voorgrond.
De oorzaak van het lumbosacraal radiculair syndroom is irritatie van óf druk op de zenuw, meestal door een discushernia.
Wilt u meer weten over het lumbosacraal radiculair syndroom en de behandeling bij de MAJA/CLINIC?
1 DISCUS HERNIA
Bij patiënten onder de 50 jaar is een hernia nuclei pulposi (HNP) van de tussenwervelschijf in de lage rug de meest frequente oorzaak van een lumbosacraal radiculair syndroom. Bij een hernia scheurt de ring van kraakbeen van de tussenwervelschijf waardoor de zachte elastische kern op het ruggenmerg of zenuw kan drukken. Dit kan leiden tot ernstige pijn, een doof gevoel en uitval van spieren in het been en de voet.
2 KANAAL STENOSE
Degeneratie en veroudering van de benige en weke delen van de wervelkolom kunnen na het 50ste levensjaar vernauwing (stenose) veroorzaken in het wervel kanaal, of net daarbuiten in het foramen intervertebrale. De radiculaire, uitstralende, pijn kan ervaren worden als scherp, dof, schrijnend, bonkend en brandend. Afhankelijk van de plaats van de vernauwing kan er aan één zijde of beiderzijds pijn in de rug en het been aanwezig zijn. Klachten treden op met lopen en worden minder met staan.
CERVICAAL RADICULAIR SYNDROOM
Het cervicaal radiculair syndroom (CRS) is een overkoepelende diagnose. De meest voorkomende oorzaak is een hernia nuclei pulposi (HNP) in de nek. Andere oorzaken zijn onder andere: vernauwing van het formanen intervertebrale, een ontsteking van de zenuwwortel (radiculitis), ontsteking van het gewricht (artritis) en andere ontsteking gerelateerde aandoeningen. Het cervicaal radiculair syndroom geeft vaak heftige pijn in de nek die uitstraalt over de achterzijde van de schouder in de arm al of niet in de hand. Er kan neurologische uitval zijn in het innervatiegebied van de aangedane zenuw.
Wilt u meer weten over het lumbosacraal radiculair syndroom en de behandeling bij de MAJA/CLINIC?
1 NEK HERNIA
Een hernia van de tussenwervelschijf van de nek komt relatief weinig voor in vergelijk met een lage rug hernia. De tussenwervelschijf van de nek ziet er anders uit dan in de lage rug. Hierdoor scheurt de tussenwervelschijf van de nek minder vaak. Wanneer dit wel gebeurd kan er heftige pijn ontstaan in de nek, schouder en arm. Ook kunnen gevoel en motoriek verminderen aan de aangedane zijde maar soms ook beiderzijds en in de benen afhankelijk van de plek van de hernia.
SLIJTAGE (ARTROSE)
Het kraakbeen van de wervels kan worden aangetast door slijtage (externe invloed) en veroudering (interne invloed). Verlies van kraakbeen kan diepe rugpijn en bewegingsbeperking veroorzaken. Artrose komt met name voor in de lage rug en nek, daar waar veel krachten gedragen moeten worden door de wervellichamen en daar waar veel van de beweeglijkheid wordt verwacht. Wilt u meer weten over artrose in de nek en rug en de behandeling daarvan bij de MAJA/CLINIC?
Kraakbeenverlies is kenmerkend voor artrose in de schouder (Omartrose). Kraakbeenverlies tussen het acromion en clavicula kan ook voorkomen (AC-artose).
Wilt u meer weten over schouderslijtage en de behandeling bij de MAJA/CLINIC Orthopedie & Fysiotherapie?
STANDSVERANDERINGEN WERVELKOLOM
De wervelkolom kent een aantal vorm en standsveranderingen van de wervelkolom. Sommige afwijkingen zijn aangeboren en andere afwijkingen zijn verworven, en ontstaan na de geboorte.
1 SCOLIOSE
Scoliose, ofwel 'boggel', is een driedimensionale vervorming van de wervelkolom en kan zich uiten in 3 richtingen: zijwaarts, voor-achterwaards en als draaing. Er zijn verschillende oorzaken van scoliose: de idiopathische scoliose, de congenitale scoliose, de neuromusculaire scoliose en de nevenscoliose bij andere aandoeingen. Een scoliose geeft lang niet altijd klachten!
Wilt u meer weten over scoliose in rug en de behandeling bij de MAJA/CLINIC?
2 OSTEOPOROTISCHE WERVEL FRACTUUR
Bij osteoporose, ofwel botontkalking, is het botweefsel poreus geworden en hierdoor minder sterk. Een vermindering van de botkwaliteit is het gevolg van een verstoorde balans tussen botafbraak en botaanmaak. Een osteoporotische wervel breuk (fractuur) van de wervels ontstaan meestal in de bovenrug en hangen samen met progressieve afname van de botkwaliteit en een toename van het valrisico.
Wilt u meer weten over een osteoporotische wervel breuk in de rug en de behandeling bij de MAJA/CLINIC?
3 SPONDYLOLISTHESIS
Bij een spondylolisthesis breekt de achterkant van de wervel af. Het breukvlak zorgt voor een afglijding van het wervellichaam naar voren en beneden. Een spondylolisthesis is een zeldzame diagnose en wordt het meest gezien in de lage rug. Er zijn verschillende gradaties voor het afglijden van het wervellichaam. Afhankelijk van de mate van afglijding nemen de klachten toe en lijken deze op het lumbosacraal radiculair syndroom.
Wilt u meer weten over spondylolisthesis en de behandeling daarvan bij de MAJA/CLINIC?
REUMATISCHE AANDOENINGEN
Verschillende nek en rugklachten kunnen een reumatische oorzaak hebben. Dit gaat vaak gepaard met andere symptomen, waarbij nek en rugklachten niet altijd op de voorgrond staan. Spondylitis Ankylopoetica (ziekte van Bechterew) is een bekende vorm van spondyloartritis.
Wilt u meer weten over reumatische aandoeningen van de rug en nek en de hulp die de MAJA/CLINIC biedt?
1 MORBUS BECHTEREW
Spondyloartritis is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij reumatische ontstekingen aanwezig zijn in het bekken en de wervelkolom. De ontstekingen veroorzaken chronische pijn en stijfheid, vooral rond de heupen, de bilstreek en laag in de rug. Ook andere delen van het lichaam kunnen betrokken zijn, zoals gewrichten in de armen of benen, de pezen, maar ook de ogen, de darmen en de huid.
A-specifieke rugklachten
A-specifiek lage rugklachten worden gedefinieerd als lage rugklachten, die niet veroorzaakt worden door een specifieke aandoening.
Van alle rugklachten is circa 90% aspecifiek en bestaat uit onder andere a-spefifieke chonisch lage rugklachten (langduringe klachten zonder gevonden oorzaak), ischias, spit en motor control impairment van de wervelkolom.
Klachten en pijn aan de rug en nek, zoals nekpijn, lage rugklachten en rugpijn, verminderde beweeglijkheid, krachtsverlies in de arm of het been kunnen worden veroorzaakt door aandoeningen in de rug en nek.
A-SPEFICIEK LAGE RUGKLACHTEN
Veel lage rugklachten ontstaan doordat we tegenwoordig onze rug steeds minder bewegen en te eenzijdig belasten.
Het grootste deel van de mensen heeft a-specifieke rugklachten. Vaak ontstaan deze door een verkeerde houding, krachtsverlies of een ontsteking.
Wilt u meer weten over a-specifieke lage rugklachten en de behandeling daarvan bij de MAJA/CLINIC?
ISCHIAS
Bij ischias is er druk op de nervus ischiadicus ontstaan, de zenuw die vanuit de rug via de bilregio verder naar het been toe loopt. Dit kan veroorzaakt worden door een hernia van de tussenwervelschijf van de lage rug. Vaak zijn de bilspieren hierbij ook ernstig aangespannen. Pijn in de rug en in het been staat centraal.
Wilt u meer weten over ischias en de behandeling daarvan bij de MAJA/CLINIC?
SPIT
Spit is een acute verstuiking van de lage rugspieren om andere structuren van de rug te beschermen. Spit gaat gepaard met stekende heftige pijn vaak lokaal in de rug en stijfheid. Spit gaat vanzelf weer over binnen 2 tot 6 weken. Meestal ligt er een andere oorzaak van het probleem aan de grondslag in de rug, zoals bijvoorbeeld motor control impairment.
Wilt u meer weten over spit en de behandeling daarvan bij de MAJA/CLINIC?
MOTOR CONTROL IMPAIRMENT (MCI)
Wanneer aspecifieke lage rugklachten chronisch worden, is er vaak een coördinatie verstoring tussen het feed-forward systeem van de verschillende buik, rug en bilspieren. Door het trainen van de verschillende spiergroepen op coördinatie en kracht ontstaat er meer krachtuithoudingsvermogen om een correcte houding voor de lage rug aan te nemen.
Wilt u meer weten over motor control impairment en de behandeling daarvan bij de MAJA/CLINIC?
