25 Juli 2016 | autheurs: J.F. Henseler, MD en M. van Dijk, PT
AC-artrose is slijtage van het gewricht tussen het dakje van het schouderblad (acromion) en het sleutelbeen (clavicula).
AC-artrose in de schouder kenmerkt zich door een langzaam beginnende diepe pijn boven en aan de voorzijde van de schouder. Bij bewegen boven schouderniveau verergeren de pijnklachten. Het AC-gewricht kan zichtbaar zwellen en als een harde bobbel bovenop de schouder uitsteken. De klachten gaan meestal niet vanzelf over.
AC-artrose in de schouder kenmerkt zich door een langzaam beginnende diepe pijn boven en aan de voorzijde van de schouder. Bij bewegen boven schouderniveau verergeren de pijnklachten.
De pijn in de schouder kan plots verergeren
De klachten van AC-artrose ontwikkelen zich langzaam door de tijd heen, maar de pijn kan ook plots verergeren zonder een directe aanwijsbare oorzaak. De pijn kenmerkt zich als continue, diepe zeurende pijn boven en aan de voorzijde van de schouder [1]. De pijn kan uitstralen naar de bovenarm en de nek.
De pijn zit aan de beweging vast, en is op te wekken bij bewegingen boven schouderniveau en wanneer de arm voorlangs de borst bewogen wordt [1-3].
Nachtpijn treedt op wanneer het AC-gewricht verder veroudert. Slapen op de aangedane schouder geeft pijnklachten. Als gevolg van de veroudering en slijtage kan het gewrichtskapsel van het AC-gewricht zwellen en verdikken. Bij bewegingen boven schouderniveau kunnen crepitaties hoorbaar zijn [3].
Het AC-gewricht is onderdeel van de schoudergordel en in dit gewricht vindt alleen beweging plaats wanneer de arm boven schouderniveau of voorlangs het lichaam bewogen wordt.
Het acromioclaviculaire (AC)-
Het kraakbeen van het schoudergewricht kan worden aangetast door slijtage (externe invloed) en veroudering (interne invloed). Verlies van kraakbeen kan diepe schouderpijn en bewegingsbeperking veroorzaken, vaak kraakt het gewricht.
De belangrijkste oorzaak van AC-
AC-artrose wordt veel gezien bij sporters, met name bij zwemmers, krachtsporters en contactsport. Bij zwemmers is de AC-artrose vaak goed te zien, op het AC-gewricht ontstaat een bobbel die prominent aanwezig is. Ook bij een aantal beroepen komt AC-artrose meer voor: politieagenten en militairen hebben door een drukverhogende terugslag bij schieten met een wapen extra belasting op het AC-gewricht. Ook mensen werkzaam in de bouw hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van AC-artrose door het tillen en werken met machines met hoog toerental.
Bovenstaande repeterende bewegingen hebben een verhoogde kans om AC-artrose te ontwikkelingen. Ook licht huishoudelijk werk boven schouderniveau kan een verhoogde kans op AC-
Tijdens het lichamelijk onderzoek wordt er gekeken naar stand en vormafwijkingen van onder andere het AC-gewricht. Op grond van de anamnese en het lichamelijk onderzoek kan de diagnose AC-artrose gesteld worden [5]. Evenals naar vermindering van spiermassa (i.e. atrofie) van de schouder- en rugspieren. Littekens van eerdere traumata kunnen tijdens deze inspectie ook opvallen.
Bij AC-artrose wordt herkenbare pijn opgewekt bij het palperen van het gewricht, evenals tijdens het uitvoeren van specifieke schouder testen [5, 6].
Op grond van de anamnese en het lichamelijk onderzoek kan de diagnose AC-artrose gesteld worden
Op een röntgenfoto wordt vervolgens de diagnose aannemelijk gemaakt indien veroudering en slijtage van het gewricht hierop te zien zijn. Op röntgenfoto's zijn de mate van AC-artrose en andere afwijkingen te beoordelen [7, 8]. Verder onderzoek, zoals een MRI of echo, is niet vereist voor het stellen van de diagnose AC-artrose [9].
Bij artrose van het AC-gewricht kan een infiltratie in het gewricht zowel een diagnostische en therapeutische functie hebben [16, 17].
Een combinatie cocktail van lokale verdoving (lidocaine) en corticosteroïd (e.g. kenacort®) heeft in het algemeen de voorkeur. Na palpatie van het gewricht wordt bij voorkeur gekozen voor een bovenste benadering. Nauwkeurige plaatsing van de naald in het gewricht kan moeilijk blijken als gevolg van variaties in de anatomie, osteofytvorming en andere degeneratieve veranderingen.
Magnetic resonance (MR)-imaging kan worden gebruikt om de mate van artrose verder te karakteriseren als er twijfel na een röntgenfoto bestaat.
MRI dient enkel gemaakt te worden na een zorgvuldige anamnese en lichamelijk onderzoek omdat MRI weliswaar sensitief is voor verschillende pathologie, maar een slechte specificiteit heeft. Bot oedeem is bijvoorbeeld een betere voorspeller voor symptomatische AC-artrose dan degeneratie in het gewricht zelf [9].
Het gebruik van MRI neemt toe in de evaluatie van de schouder pijn
De pijn en klachten van een patiënt moeten klinisch correleren met zijn of haar radiologische beeldvorming, omdat is aangetoond dat tot 82% van de patiënten met radiologische AC-artrose op MRI eigenlijk asymptomatisch zijn [10].
Het belangrijkste doel van de behandeling van AC-artrose is om pijn te verminderen, waardoor de volledige bewegingsmogelijkheid en kracht hersteld worden. De behandeling is in opzet conservatief, dit wil zeggen initieel geen ingrijpende behandelingen als een operatie.
De behandeling van AC-artrose is in opzet conservatief
Als onderdeel van de behandeling kunnen leefstijl adviezen gegeven worden om activiteiten te wijziging, fysiotherapie, pijnstilling middels NSAID of een infiltratie met een cocktail van een pijnstiller en corticosteroïden in het gewricht.
In de acute fase van AC-artrose bij het plotseling verergering van symptomen kan een initiële rustperiode klachtenvermindering geven. Dit kan door een korte immobilisatie van het AC-gewricht door een mitella en periodiek toepassen van ijs of matige warmte [11].
Fysiotherapie heeft tot doel om verdere stijfheid te voorkomen en de verloren range of motion te herstellen. Fysiotherapie is gericht op het verbeteren van kracht en het bereik van de beweging van de schoudergordel, met name het trainen van de spieren rond het schouderblad en de rotator cuff spieren [12].
Bent u op tijd met het aanmelden voor fysiotherapie bij MAJA/CLINIC Orthopedie | Fysiotherapie, dan kan de tweede fase waarin de frozen shoulder stijf wordt, minder tot uiting komen.
Voor AC-artrose kan de arts u een pijnstiller adviseren. Ook kan de arts bij AC-artrose een injectie met een cocktail van een pijnstiller en ontstekingsremmer in de schouder geven, dit wordt infiltratie van het gewricht genoemd.
Om de pijn te verminderen bij tendinitis calcarea kan medicatie zoals paracetamol of een NSIAD (non-steroid anti-
Gebruik geen NSAID zonder eerst met uw arts te overleggen!
Een ontstekingsremmende infiltratie van een pijnstiller (lidocaine) met ontstekingsremmer (corticosteroïden, e.g. kenacort®) in het AC-gewricht is in zeer veel patiënten (93%) succesvol en kan de pijn snel verminderen [13]. Binnen een paar minuten tot een paar dagen voelt u de pijn in het schouder minder worden.
De corticosteroïden dempen de ontstekingsreactie van de artrose in het AC-gewricht, hierdoor neemt de pijn uiteindelijk ook af. Door het wegnemen van de pijn hersteld de bewegingsfunctie van de schouder.
Het effect van een infiltratie is tijdelijk. De maximale duur van het effect van een infiltratie in de schouder is 3 maanden. Hierna is het effect van de infiltratie uitgewerkt en indien nodig kan de infiltratie tot 2 maal toe om de drie maanden herhaald worden [14].
Vaak houdt het effect met iedere opvolgende infiltratie langer aan en zal met steeds grotere tussenpozen een infiltratie gezet kunnen worden. Na 3 infiltraties zijn de klachten vaak goed onder controle en het effect van de behandeling is blijvend waarbij de artrose 'tot rust' is gekomen [15].
Wanneer patiënten weer snel aan het werk willen of sporters snel weer op niveau moeten komen heeft een infiltratie van het AC-gewricht de voorkeur [16].
Bij AC-artrose kan een operatie een behandeloptie zijn. Hierbij wordt vaak een gedeelte van het gewricht weggehaald.
Juist als een conservatieve behandeling goed effect heeft, maar over de tijd de klachten steeds weer terugkomen, is een operatie een behandeloptie. Bij AC-artrose kan, indien de indicatie bestaat, een distale clavicula resectie worden uitgevoerd door open of minimaal invasieve (MIN) chirurgie.
Bij AC-artrose komen vaak ook nog andere schouderaandoeningen voor, waaronder rotator cuff scheur (81 %), labrum scheur (33 %), bicepspees afwijkingen (22 %) en glenohumerale degeneratie (14 %). Hierdoor wordt vaak tegelijkertijd met een operatie aan het AC-gewricht de bijkomende aandoeningen ook geopereerd, echter met wisselende resultaten [18].
Bij het opstellen van deze pagina hebben wij de volgende wetenschappelijke literatuur ieder geval gebruikt om onze tekst te onderbouwen.
Deze webpagina geeft u meer informatie over de aandoening en de behandelmogelijkheden. Deze pagina is niet bedoeld ter vervanging, maar ter aanvulling op onze medische zorg. Deze webpagina is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Desondanks kan geen enkel recht worden ontleend aan de inhoud hiervan. De maja clinic aanvaardt geen aansprakelijkheid voor onjuistheden. Wijzigingen en aanvullingen kunnen op elk moment en zonder voorafgaande aankondiging worden aangebracht.
Orthopedie en fysiotherapie: zorg voor beweging
Een fysiotherapeut en orthopeed of orthopedisch chirurg houdt zich binnen de geneeskunde bezig met de behandeling van patiënten die problemen hebben met hun bewegingsapparaat. Daaronder vallen alle beenderen, gewrichten en spieren met pezen. Een behandeling leidt in de regel tot pijnvermindering en verbetering van de functie van bijvoorbeeld schouder, knie, heup of rug. Het uiteindelijke doel van orthopedie en fysiotherapie is dat u meer bewegingsvrijheid krijgt.